hieutruong.com
hieutruong.com
Sản phẩm từ cây ba chạc – giải pháp chấm dứt mọi nỗi lo về bệnh ngoài da
Sản phẩm từ cây ba chạc – giải pháp chấm dứt mọi nỗi lo về bệnh ngoài da
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Đảo Ngọc Cát Bà được thiên nhiên ưu ái ban tặng những cảnh quan kì vĩ, những vẻ đẹp có một không hai với thảm thực vật phong phú. Theo thống kê của Vườn quốc gia Cát Bà nơi đây có đến 771 loài thực vật trên cạn, trong đó có 350 loài cây có khả năng sử dụng làm thuốc chữa bệnh và nhiều loài nằm trong danh mục qúy hiếm cần bảo vệ trong đó cây ba chạc. Cây ba chạc là một vị thuốc Đông y cực kì phổ biến ở vùng núi đá đặc biệt là khu vực Vườn Quốc Gia Cát Bà và các xã Trân Châu, Xuân Đám, Hiền Hào, Gia Luận. Cây ba chạc còn có tên gọi khác là cây dầu dấu, cây bí bái, cây mạt, cây chè đắng... tùy theo vùng miền. Từ xưa, các thầy thuốc Đông y đã tìm hiểu tác dụng chữa bệnh của cây ba chạc và thiết kế ra vô số bài thuốc sử dụng cây ba chạc làm nguyên liệu, mỗi bài thuốc sẽ có những tác dụng điều trị khác nhau. Nổi bật hơn cả cây ba chạc trong Đông y có nhiều tác dụng nổi bật, bao gồm giải độc, thanh nhiệt, giảm đau, điều trị các bệnh về da như ngứa và mẩn đỏ, ghẻ, lở ngứa, chốc đầu, eczema, viêm da cơ địa …
Qua tìm hiểu và khám phá, việc sử dụng cây ba chạc đem lại nhiều tác dụng bổ ích đối với sức khỏe con người .Tuy nhiên việc chế biến và bảo quản của người dân địa phương mới chỉ dừng lại ở phương pháp thủ công truyền thống đó là lên rừng lấy lá cây , rễ về băm nhỏ, nấu nước uống hoặc giã nát để bôi ngoài da. Vì là loài cây mọc hoang, thường mọc ven núi đá nên gây nhiều bất tiện trong quá trình lấy nguyên liệu để sử dụng và việc bảo quản nguyên liệu trong thời gian dài là rất khó.
Để phát huy tối đa tác dụng của loại cây quý mà thiên nhiên ưu ái cho người dân địa phương nơi đây và tạo ra các sản phẩm bằng phương pháp mới dễ sử dụng bảo quản lâu hơn mà vẫn giữ nguyên được giá trị, nhóm chúng em đã nghiên cứu, sáng tạo ra các sản phẩm tiện lợi từ loại cây này để sử dụng thuận tiện hơn đồng thời nhân rộng các sản phẩm tự nhiên hữu ích này tới mọi người.
II. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU; VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU; GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Từ những lý do trên chúng em đưa ra một vấn đề nghiên cứu là cần tạo ra các sản phẩm có tính tiện dụng vẫn giữ nguyên được giá trị của loài cây này.
Để đạt được mục đích đó chúng em đặt ra một số câu hỏi nghiên cứu để giải quyết vấn đề như sau:
- Tác dụng của cây ba chạc như thế nào tới sức khỏe?
- Cách chế biến và bảo quản nguyên liệu cây ba chạc?
- Làm thế nào để phát huy tối ta tác dụng chữa bệnh của cây ba chạc?
- Chế biến như thế nào để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm?
- Kinh phí để điều chế ra sản phẩm này là bao nhiêu?
- Thử nghiệm sản phẩm ở đâu và như thế nào?
Từ những vấn đề trên chúng em đề ra giả thuyết khoa học: Tạo ra những sản phẩm tiện dụng phát huy triệt để tác dụng chữa bệnh của loài cây ba chạc. Mỗi sản phẩm có ưu điểm riêng người dùng có thể mang đi mọi nơi, sử dụng bất cứ lúc nào vô cùng tiện dụng.
III. THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Thiết kế nghiên cứu
Để thực hiện tốt mục đích nghiên cứu, chúng em xác định dự án có một số nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản sau đây:
+ Tìm hiểu tác dụng của cây ba chạc.
+ Tìm kiếm và xử lí nguyên liệu.
+ Tìm hiểu cách chế biến truyền thống của người dân địa phương.
+ Nghiên cứu phương pháp xử lý nguyên liệu, bảo quản và chế biến theo phương pháp mới.
+ Tiến hành chế biến, thử nghiệm, kiểm tra chất lượng sản phẩm và theo dõi thời hạn sử dụng sản phẩm.
2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập và xử lý nguyên liệu.
- Phương pháp bố trí thử nghiệm.
- phương pháp xử lý số liệu.
- Phương pháp thực địa.
IV. TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU
1. Tìm hiểu tác dụng của cây ba chạc đối với sức khỏe của con người.
a. Tìm hiểu về cây ba chạc.
Cây Ba chạc có tên khoa học là Euodia lepta (Spreng.) Merr. Cây thuộc họ Cam (Rutaceae), có tên gọi khác là Chè đắng, Chè cỏ, cây Dầu dầu, Bí bía, chân chim. Ba chạc mọc phổ biến ở khắp nơi trên nước ta đặc biệt là các vùng rừng núi.
Cây ba chạc
Đảo Ngọc Cát Bà được thiên nhiên ưu ái ban tặng những cảnh quan kì vĩ, những vẻ đẹp có một không hai với thảm thực vật phong phú. Theo thống kê của Vườn quốc gia Cát Bà nơi đây có đến 771 loài thực vật trên cạn, trong đó có 350 loài cây có khả năng sử dụng làm thuốc chữa bệnh và nhiều loài nằm trong danh mục qúy hiếm cần bảo vệ trong đó cây ba chạc. Cây ba chạc là một vị thuốc Đông y cực kì phổ biến ở vùng núi đá đặc biệt là khu vực Vườn Quốc Gia Cát Bà và các xã Trân Châu, Xuân Đám, Hiền Hào, Gia Luận. Cây ba chạc còn có tên gọi khác là cây dầu dấu, cây bí bái, cây mạt, cây chè đắng... tùy theo vùng miền. Từ xưa, các thầy thuốc Đông y đã tìm hiểu tác dụng chữa bệnh của cây ba chạc và thiết kế ra vô số bài thuốc sử dụng cây ba chạc làm nguyên liệu, mỗi bài thuốc sẽ có những tác dụng điều trị khác nhau. Nổi bật hơn cả cây ba chạc trong Đông y có nhiều tác dụng nổi bật, bao gồm giải độc, thanh nhiệt, giảm đau, điều trị các bệnh về da như ngứa và mẩn đỏ, ghẻ, lở ngứa, chốc đầu, eczema, viêm da cơ địa …
Qua tìm hiểu và khám phá, việc sử dụng cây ba chạc đem lại nhiều tác dụng bổ ích đối với sức khỏe con người .Tuy nhiên việc chế biến và bảo quản của người dân địa phương mới chỉ dừng lại ở phương pháp thủ công truyền thống đó là lên rừng lấy lá cây , rễ về băm nhỏ, nấu nước uống hoặc giã nát để bôi ngoài da. Vì là loài cây mọc hoang, thường mọc ven núi đá nên gây nhiều bất tiện trong quá trình lấy nguyên liệu để sử dụng và việc bảo quản nguyên liệu trong thời gian dài là rất khó.
Để phát huy tối đa tác dụng của loại cây quý mà thiên nhiên ưu ái cho người dân địa phương nơi đây và tạo ra các sản phẩm bằng phương pháp mới dễ sử dụng bảo quản lâu hơn mà vẫn giữ nguyên được giá trị, nhóm chúng em đã nghiên cứu, sáng tạo ra các sản phẩm tiện lợi từ loại cây này để sử dụng thuận tiện hơn đồng thời nhân rộng các sản phẩm tự nhiên hữu ích này tới mọi người.
II. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU; VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU; GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Từ những lý do trên chúng em đưa ra một vấn đề nghiên cứu là cần tạo ra các sản phẩm có tính tiện dụng vẫn giữ nguyên được giá trị của loài cây này.
Để đạt được mục đích đó chúng em đặt ra một số câu hỏi nghiên cứu để giải quyết vấn đề như sau:
- Tác dụng của cây ba chạc như thế nào tới sức khỏe?
- Cách chế biến và bảo quản nguyên liệu cây ba chạc?
- Làm thế nào để phát huy tối ta tác dụng chữa bệnh của cây ba chạc?
- Chế biến như thế nào để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm?
- Kinh phí để điều chế ra sản phẩm này là bao nhiêu?
- Thử nghiệm sản phẩm ở đâu và như thế nào?
Từ những vấn đề trên chúng em đề ra giả thuyết khoa học: Tạo ra những sản phẩm tiện dụng phát huy triệt để tác dụng chữa bệnh của loài cây ba chạc. Mỗi sản phẩm có ưu điểm riêng người dùng có thể mang đi mọi nơi, sử dụng bất cứ lúc nào vô cùng tiện dụng.
III. THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Thiết kế nghiên cứu
Để thực hiện tốt mục đích nghiên cứu, chúng em xác định dự án có một số nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản sau đây:
+ Tìm hiểu tác dụng của cây ba chạc.
+ Tìm kiếm và xử lí nguyên liệu.
+ Tìm hiểu cách chế biến truyền thống của người dân địa phương.
+ Nghiên cứu phương pháp xử lý nguyên liệu, bảo quản và chế biến theo phương pháp mới.
+ Tiến hành chế biến, thử nghiệm, kiểm tra chất lượng sản phẩm và theo dõi thời hạn sử dụng sản phẩm.
2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập và xử lý nguyên liệu.
- Phương pháp bố trí thử nghiệm.
- phương pháp xử lý số liệu.
- Phương pháp thực địa.
IV. TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU
1. Tìm hiểu tác dụng của cây ba chạc đối với sức khỏe của con người.
a. Tìm hiểu về cây ba chạc.
Cây Ba chạc có tên khoa học là Euodia lepta (Spreng.) Merr. Cây thuộc họ Cam (Rutaceae), có tên gọi khác là Chè đắng, Chè cỏ, cây Dầu dầu, Bí bía, chân chim. Ba chạc mọc phổ biến ở khắp nơi trên nước ta đặc biệt là các vùng rừng núi.
Cây ba chạc
Cây nhỏ, cao 1 – 3m. Cành non có lông. Lá kép mọc đối, có 3 lá chét, mép nguyên, lá non có lông rất mịn. Lá chét hình trái xoan, dài 4,5 – 13cm, rộng 2,5 – 5,5 cm, gốc thuôn, đầu nhọn, cuống lá dài có lông.
Cụm hoa mọc thành xim ở kẽ lá, lá bắc nhỏ, màu trắng, lá dài hình trái xoan, có lông ở mép lá. Cán hoa 4 – 5, dài gấp ba lần lá dài, hơi khum ở đầu, nhẵn.
Cụm hoa mọc thành xim ở kẽ lá, lá bắc nhỏ, màu trắng, lá dài hình trái xoan, có lông ở mép lá. Cán hoa 4 – 5, dài gấp ba lần lá dài, hơi khum ở đầu, nhẵn.
Cây ba chạc
Quả hình trái xoan, khi chín màu đỏ, chia làm 2 – 4 mảnh, hạt hình cầu màu đen bóng. Toàn cây có tinh dầu thơm. Mùa hoa quả: tháng 4 – 7.
Ở Việt Nam, dược liệu Ba chạc xuất hiện rất phổ biến ở rìa rừng và trong rừng thưa, trên các đồi cây bụi, ở cả đồng bằng và rừng núi. Ngoài ra, dược liệu còn phân bố ở Philippin, Trung Quốc…
b. Tìm hiểu tác dụng cây ba chạc
Theo tạp chí “Đông tây y”, “sức khỏe đời sống”, “ cây thuốc quý” thì lá, quả, rễ Ba chạc có các chất flavonoid, cumarol, phytosterol và tinh dầu mùi thơm nhẹ. Tinh dầu chứa α-pinen và furfuraldehyd. Rễ có alcaloid. Trong đó Cumargold có tác dụng hỗ trợ chống oxy hóa, hạn chế tác nhân gây các bệnh đau dạ dày, viêm loét dạ dày, giảm ợ hơi, ợ chua, đau thượng vị. Flavonoid là một loại chất chuyển hóa trung gian của thực vật, có nhiều chức năng quan trọng đối với sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật, trong đó có tác dụng ngăn ngừa ung thư. Flavonoid rất giàu hoạt động chống oxy hóa và có thể giúp cơ thể tránh khỏi các độc tố hàng ngày. Đặc biệt khả năng chống viêm, kháng khuẩn của hoạt chất này trong việc điều trị các bệnh ngoài da, viêm da, di ứng.
Cũng theo từ điển cây thuốc Việt Nam và Cây cỏ Việt Nam, thông tin trong cuốn sách “Cây thuốc Việt Nam và những bài thuốc thường dùng” cùng với sự tư vấn của bác sĩ Trần Đức Toàn- Phó chủ tịch hội đông y huyện Cát Hải cho biết cây ba chạc có rất nhiều các công dụng:
b. Tìm hiểu tác dụng cây ba chạc
Theo tạp chí “Đông tây y”, “sức khỏe đời sống”, “ cây thuốc quý” thì lá, quả, rễ Ba chạc có các chất flavonoid, cumarol, phytosterol và tinh dầu mùi thơm nhẹ. Tinh dầu chứa α-pinen và furfuraldehyd. Rễ có alcaloid. Trong đó Cumargold có tác dụng hỗ trợ chống oxy hóa, hạn chế tác nhân gây các bệnh đau dạ dày, viêm loét dạ dày, giảm ợ hơi, ợ chua, đau thượng vị. Flavonoid là một loại chất chuyển hóa trung gian của thực vật, có nhiều chức năng quan trọng đối với sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật, trong đó có tác dụng ngăn ngừa ung thư. Flavonoid rất giàu hoạt động chống oxy hóa và có thể giúp cơ thể tránh khỏi các độc tố hàng ngày. Đặc biệt khả năng chống viêm, kháng khuẩn của hoạt chất này trong việc điều trị các bệnh ngoài da, viêm da, di ứng.
Cũng theo từ điển cây thuốc Việt Nam và Cây cỏ Việt Nam, thông tin trong cuốn sách “Cây thuốc Việt Nam và những bài thuốc thường dùng” cùng với sự tư vấn của bác sĩ Trần Đức Toàn- Phó chủ tịch hội đông y huyện Cát Hải cho biết cây ba chạc có rất nhiều các công dụng:
- Lá ba chạc tươi dùng để nấu nước tắm, rửa hoặc giã nát đắp có thể chữa mụn nhọt, lở ngứa, chốc đầu, vết thương nhiễm khuẩn, viêm mủ da, áp xe, eczema…
- Lá, cành non, rễ cây ba chạc dùng nấu nước uống chữa bệnh viêm họng, viêm amidan, ho, mắt mờ, trẻ em sốt cao co giật, phụ nữ mới đẻ ít sữa, kém ăn hoặc bị chứng nhiệt sinh khát.
- Lá, cành non, rễ cây ba chạc dùng nấu nước uống chữa bệnh viêm họng, viêm amidan, ho, mắt mờ, trẻ em sốt cao co giật, phụ nữ mới đẻ ít sữa, kém ăn hoặc bị chứng nhiệt sinh khát.
Cây ba chạc
- Lá, cành cây ba chạc phơi khô có tác dụng chống mối mọt.
- Ba chạc có vị đắng, mùi thơm, tính lạnh. Cây có tác dụng thanh nhiệt giải độc nên người bình thường có thể dụng để làm giải nhiệt hoặc phòng ngừa các bệnh ngoài da.
c. Khảo sát tác dụng từ thực tế.
Qua việc khảo sát 50 người dân địa phương cho biết đây là phương thuốc được người dân sử dụng lâu đời. Cũng theo người dân lá cây ba chạc thường được dùng để tắm ghẻ, trị mụn nhọt, mẩn ngứa, viêm da. Nhiều người thường lấy lá và rễ cây ba chạc nấu nước uống cho phụ nữ sau sinh có tác dụng lợi sữa, hay tắm cho trẻ nhỏ khi bị các bệnh về da như nổi mụn đỏ, hăm tã, lên kê. Theo kinh nghiệm của người dân khi đi rừng khi bị rắn cắn có thể lấy lá cây ba chạc nhai nát và đắp vào vết cắn có tác dụng chống độc.
2. Thu gom và xử lý nguyên liệu
a. Thu gom nguyên liệu
Cây ba chạc là cây thường mọc rất nhiều ở ven rừng, vùng đồi núi, đường đi. Chúng em có thể tìm kiếm lấy lá, thân, rễ của loài cây này trên các con đường xuyên đảo gần khu vực Vườn quốc gia, Hiền hào, Xuân Đám, Trân Châu.
Chúng em sử dụng phần lá, cành non và rễ của cây ba chạc để làm các loại sản phẩm. Thực tế cho thấy tất cả các bộ phận của cây đều rất tốt, có thể sử dụng làm thuốc nhưng tùy vào mục đích sử dụng và tác dụng của từng bộ phận chúng em lựa chọn lá, cành non và rễ để làm.
Thu gom nguyên liệu
b. Xử lý nguyên liệu
Chúng em lấy lá, cành non và rễ cây ba chạc về rửa sạch bằng nước sạch cho hết bụi bẩn.
Rửa sạch lá cây ba chạc
Tiếp theo chúng em rửa sạch bằng dung dịch nước muối pha loãng việc rửa bằng nước muối có tác dụng tránh được tình trạng nhiễm trùng da đối với bệnh có vết thương hở.
3. Chế biến
3.1. Sản phẩm xà bông ba chạc
a. Nguyên liệu
- Lá và cành non cây ba chạc ( 200g)
- Phôi xà bông (100g)
- Nước lọc ( 150g)
- Khuôn xà bông
- Nồi hấp hoặc lò vi sóng để đun chảy phôi xà bông.
- Dao cắt hoặc khuôn cắt
- Thớt
- Tinh dầu tràm
b. Cách làm
Để có một công thức chuẩn chúng em đã tiến hành thử nghiệm nhiều lần:
Lần 1: Chúng em chuẩn bị khoảng 500g lá và cành non; 150ml nướclọc;100g phôi xà bông từ dầu dừa, dầu cọ. Thành phẩm thu được có màu đẹp, ít bọt và dễ vỡ.
Lần 2: Chúng em giảm lượng lá và cành non xuống 200g kết quả thu được bánh xà bông màu nhạt hơn, nhiều bọt, phôi bền khó vỡ nhưng chưa có mùi đặc trưng.
Lần 3: Chúng em thêm vài giọt tinh dầu tràm tạo hương thơm giúp thư giãn và giữ ấm cho cơ thể kết quả thu được bánh xà bông có màu sắc ổn, nhiều bọt, phôi bền khó vỡ và mùi rất thơm.
Như vậy, để làm được 2 bánh xà bông khoảng 100g mỗi bánh chúng em chuẩn bị 200g lá và cành non; 150ml nướclọc;100g phôi xà bông từ dầu dừa, dầu cọvà 3-5 giọt tinh dầu tràm. Và các bước làm chuẩn như sau:
Qua việc khảo sát 50 người dân địa phương cho biết đây là phương thuốc được người dân sử dụng lâu đời. Cũng theo người dân lá cây ba chạc thường được dùng để tắm ghẻ, trị mụn nhọt, mẩn ngứa, viêm da. Nhiều người thường lấy lá và rễ cây ba chạc nấu nước uống cho phụ nữ sau sinh có tác dụng lợi sữa, hay tắm cho trẻ nhỏ khi bị các bệnh về da như nổi mụn đỏ, hăm tã, lên kê. Theo kinh nghiệm của người dân khi đi rừng khi bị rắn cắn có thể lấy lá cây ba chạc nhai nát và đắp vào vết cắn có tác dụng chống độc.
2. Thu gom và xử lý nguyên liệu
a. Thu gom nguyên liệu
Cây ba chạc là cây thường mọc rất nhiều ở ven rừng, vùng đồi núi, đường đi. Chúng em có thể tìm kiếm lấy lá, thân, rễ của loài cây này trên các con đường xuyên đảo gần khu vực Vườn quốc gia, Hiền hào, Xuân Đám, Trân Châu.
Chúng em sử dụng phần lá, cành non và rễ của cây ba chạc để làm các loại sản phẩm. Thực tế cho thấy tất cả các bộ phận của cây đều rất tốt, có thể sử dụng làm thuốc nhưng tùy vào mục đích sử dụng và tác dụng của từng bộ phận chúng em lựa chọn lá, cành non và rễ để làm.
Thu gom nguyên liệu
b. Xử lý nguyên liệu
Chúng em lấy lá, cành non và rễ cây ba chạc về rửa sạch bằng nước sạch cho hết bụi bẩn.
Rửa sạch lá cây ba chạc
Tiếp theo chúng em rửa sạch bằng dung dịch nước muối pha loãng việc rửa bằng nước muối có tác dụng tránh được tình trạng nhiễm trùng da đối với bệnh có vết thương hở.
3. Chế biến
3.1. Sản phẩm xà bông ba chạc
a. Nguyên liệu
- Lá và cành non cây ba chạc ( 200g)
- Phôi xà bông (100g)
- Nước lọc ( 150g)
- Khuôn xà bông
- Nồi hấp hoặc lò vi sóng để đun chảy phôi xà bông.
- Dao cắt hoặc khuôn cắt
- Thớt
- Tinh dầu tràm
b. Cách làm
Để có một công thức chuẩn chúng em đã tiến hành thử nghiệm nhiều lần:
Lần 1: Chúng em chuẩn bị khoảng 500g lá và cành non; 150ml nướclọc;100g phôi xà bông từ dầu dừa, dầu cọ. Thành phẩm thu được có màu đẹp, ít bọt và dễ vỡ.
Lần 2: Chúng em giảm lượng lá và cành non xuống 200g kết quả thu được bánh xà bông màu nhạt hơn, nhiều bọt, phôi bền khó vỡ nhưng chưa có mùi đặc trưng.
Lần 3: Chúng em thêm vài giọt tinh dầu tràm tạo hương thơm giúp thư giãn và giữ ấm cho cơ thể kết quả thu được bánh xà bông có màu sắc ổn, nhiều bọt, phôi bền khó vỡ và mùi rất thơm.
Như vậy, để làm được 2 bánh xà bông khoảng 100g mỗi bánh chúng em chuẩn bị 200g lá và cành non; 150ml nướclọc;100g phôi xà bông từ dầu dừa, dầu cọvà 3-5 giọt tinh dầu tràm. Và các bước làm chuẩn như sau:
Mới hơn
Cũ hơn
Tin tức
Văn bản liên quan đến giáo dục
Thư viện mầm non
Thư viện tiểu học
Thư viện trung học cơ sở
Sách giáo khoa
